اداره دامپزشکی سرخه

این روزها که بازار و اوضاع تولید در همه بخش های اقتصادی کساد است، تاسیس واحدهای تولید پودر تخم مرغ می تواند به نوعی حمایت از تولیدکنندگان و پرورش دهندگان مرغ تخمگذار محسوب شود، زیرا چنین واحدهایی از بازار فروش محصولات خود اطمینان یافته و به کار تولیدی می پردازند.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فرصت امروز، مسئله مهمی که در این بازار مطرح است، نوسان شدید قیمت تخم مرغ است، طوری که برخی تولیدکنندگان این حوزه اعتقاد دارند قیمت مواد اولیه این صنعت دائما در حال تغییر است و مشخص نیست که در هر روز با چه قیمتی می توان به خرید مواد اولیه اقدام کرد. مدتی است که در برخی موارد به خصوص در صنایع بزرگی مثل دامپروری، بیسکویت سازی و … تخم مرغ جای خود را به پودر تخم مرغ داده است. به منظور بررسی بازار پودر تخم مرغ، گفت و گویی را با کارشناسان و فعالان این بخش داشته ایم که در ادامه می خوانید.

استفاده از پودر تخم مرغ در صنعت تجارت جهانی

سیدفرزاد طلاکش، دبیرکل کانون سراسری مرغ تخمگذار در رابطه با حفظ بازارهای صادراتی از طریق تولید پودر تخم مرغ  می گوید: ایران باید به دنبال بازارهای جدیدتر تخم مرغ به ویژه در میان کشورهای همسایه باشد،  زیرا پوست تخم مرغ شکننده بوده و صادرات آن به دوردست ها با مشکل روبه رو می شود. در بخش فرآورده های مایع پاستوریزه تخم مرغ و پودر تخم مرغ سرمایه گذاری های مطلوبی در کشور انجام شده، طوری که هم اکنون هشت کارخانه تولید مایع پاستوریزه و سه کارخانه تولید پودر تخم مرغ در سطح کشور مشغول فعالیت هستند.

طلاکش ادامه می دهد: برای صادرات مایع پاستوریزه تخم مرغ و پودر تخم مرغ به اتحادیه اروپا و کشورهای دیگر اقداماتی برای اخذ استانداردهای لازم در حال انجام است که امیدواریم در این راستا دولت حمایت های مورد نیاز را در دستور کار خود قرار دهد.

همچنین رضا ترکاشوند، مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغداران مرغ  تخمگذار میهن با بیان اینکه یکی از راهکارهای حل مشکل مصرف سرانه تخم مرغ، بهبود وضعیت ترابری این محصول و میزان مازاد تخم مرغ، پاستوریزه و فرآوری و پودر کردن تخم مرغ است،  می گوید: تخم مرغ روز را فقط در صنعت صادرات منطقه ای می توان به کاربرد اما از تخم مرغ پاستوریزه و پودر تخم مرغ در تجارت جهانی هم می توان استفاده کرد. وی ادامه می دهد: چندین کارخانه پاستوریزه و پودر کردن تخم مرغ در کشور وجود دارد که از ظرفیت آنها کمترین استفاده ممکن صورت می گیرد، زیرا این کارخانه ها مشکل نقدینگی دارند.

نحوه تولید پودر تخم مرغ

رضا سالکی، مدیر فروش شرکت پارس آیرین مهر، با بیان اینکه مواد اولیه پودر تخم مرغ همان تخم مرغ است، در رابطه با روش تهیه پودر تخم مرغ می گوید: ابتدا تخم مرغ ها به صورت مکانیزه شست و شو می شوند و پس از جداسازی تخم مرغ های معیوب، تخم مرغ های سالم توسط دستگاه Egg Breaker (تخم مرغ شکن) شکسته شده و سفیده و زرده و پوست از هم جدا می شود.

در مرحله بعدی زرده و سفیده به صورت ترکیبی یا تک تک به منظور همگن سازی به دستگاه Centrifuge منتقل می شوند. پس از مرحله همگن سازی، عمل پاستوریزاسیون انجام می گیرد. بعد از آن از دستگاه اسپری درایر برای تبدیل مایع به پودر استفاده می شود. سپس وارد مرحله خنک کردن و بسته بندی شده و در شرایط خلأ در کیسه ها یا قوطی های دلخواه بسته بندی می شوند. این پودر بیشتر در صنایع غذایی و کارخانجات کلوچه و شیرینی پزی و همچنین محصولات گوشتی استفاده می شود.

وی ادامه می دهد: تا سال گذشته استقبال از این محصول در بازار خوب بود و خریداران خوبی داشتیم اما در سال جاری بازار تا حدی نابسامان شده است و مشکلات اقتصادی باعث شده مشتری ها کاهش یابد.

سالکی با بیان اینکه برخی کارخانجات داخل به واردات پودر تخم مرغ از چین اقدام می کنند و آن را با برند ایرانی بسته بندی و وارد بازار می کنند،  می افزاید: واردات پودر تخم مرغ از اوکراین هم رایج است. مدیر فروش شرکت پارس آیرین مهر همچنین در رابطه با مصرف و صادرات این محصول می گوید: متاسفانه ما دیر وارد بازار تولید این محصول شدیم و در این مدت هم نتوانسته ایم بازار خود را در دنیا به دست بیاوریم، زیرا مصرف کنندگان جهانی این محصولات سالانه هزاران تن از این محصول را به صورت پودر یا مایع فریز شده از تولیدکنندگان باسابقه خریداری می کنند.

ورود به بازارهای بین المللی این محصول کار مشکلی است اما امکان پذیر است و نیاز به بازارسنجی و به وجود آوردن مزیت  نسلی برای محصول دارد. این تولیدکننده با بیان اینکه حجم کم، قابلیت نگهداری بالا و سهولت جابه جایی این امکان را فراهم می سازد که به جای نیاز خرید روزانه تخم مرغ تازه با تناوب های زمانی طولانی تر اقدام به خرید پودر تخم مرغ کرد، ادامه می دهد: پودر تخم مرغ را می توان به سادگی و سریع در فرمولاسیون تولید محصولات به کار برد که این امر باعث سهولت و افزایش سرعت تولید می شود.

سهولت استفاده از پودر تخم مرغ باعث کاهش هزینه های حمل و نقل، هزینه های کارگر و تجهیزات مربوط به نگهداری، شست وشو، شکستن، جداسازی و… می شود. با توجه به اینکه تنها چند واحد تولیدی در سطح کشور در این حوزه مشغول هستند و همچنین با توجه به این موضوع که پودر تخم مرغ قابلیت نگهداری طولانی مدت را داراست، بنابراین تولید این محصول به منظور صادرات می تواند برای کشور ارزآوری به همراه داشته باشد.

۱۰میلیاردتومان برای شروع کار

سالکی در رابطه با تفاوت  مایع و پودر تخم مرغ می گوید: تفاوت این دو ماده در موارد استفاده از آنهاست. به طور مثال مایع پاستوریزه بیشتر مصرف خانگی و فردی دارد در حالی که پودر تخم مرغ در صنایع بزرگ مانند بیسکویت سازی،  شیرینی سازی،  بستنی سازی و. . . استفاده می شود. البته گفتنی است در صنایع تولیدی سس و قنادی ها استفاده از مایع تخم مرغ معمول تر است.

وی در رابطه با میزان سرمایه اولیه و تجهیزات مورد استفاده در این صنعت می گوید: تجهیزات مورد استفاده در این صنعت تماما از بلژیک وارد می شود و قیمت این دستگاه ها بالای ۶میلیارد تومان هزینه خواهد داشت. البته باید در نظر داشت که به تمام این هزینه ها، هزینه خرید مواد اولیه که همان تخم مرغ است اضافه خواهد شد،  اگر ماهانه حدود ۲ تا ۳میلیارد تومان هزینه صرف خرید تخم مرغ شود قطعا برای شروع کار داشتن ۱۰میلیارد تومان سرمایه اولیه ضروری به نظر می رسد.

گفتنی است فضای مورد نیاز برای راه اندازی چنین کارخانه ای حدود ۴ تا ۵هزار متر و برای کار در چنین سطحی به ۵۰نفر نیروی کار احتیاج است.

مدیر فروش شرکت پارس آیرین مهر با بیان اینکه پودر تخم مرغ در ایران طرفداران و مشتریان خود را دارد، مشکل این حوزه را ضعف در بخش صنعت عنوان می کند و می گوید: اقتصاد کشور با مشکلات عدیده ای رو به رو است و همین مسئله باعث شده تولیدکنندگان حوزه های مختلف یکی پس از دیگری به تعطیلی کارخانجات خود اقدام کنند. حال صنعت ما به نوعی با مصرف روزانه مردم و غذای آنها گره خورده است که توانسته ایم سرپا بمانیم، در غیر این صورت ما نیز ناچار به تعطیلی می شدیم.

وی با اشاره به اینکه این حوزه هیچ گونه اتحادیه و انجمنی ندارد، می گوید: برای دریافت مجوز فعالیت در این بخش،  باید به وزارت صنایع مراجعه کرد. سالکی با بیان اینکه این محصول به صورت کیلویی در بازار عرضه می شود در رابطه با تسهیلات دریافتی در این بخش می گوید: دریافت تسهیلات، زمانی که مشتری و بازار نداشته باشیم به هیچ دردی نمی خورد.

صنایع تبدیلی تخم مرغ سوپاپ اطمینانی برای مرغداران

حمید هوشیار، مدیرعامل شرکت تولیدی نارین با بیان اینکه تاریخچه تولید پودر تخم مرغ به جنگ جهانی دوم بازمی گردد،  می گوید: استفاده از پودر تخم مرغ بر سلامتی افراد تاثیر مستقیمی دارد. مصرف تخم مرغ تازه به دلیل انتشار آلودگی در بسیاری مواد از جمله کیک، شکلات، سس و… منسوخ شده و این ماده بیشتر در قالب پودر یا مایع منجمد در صنعت کاربرد دارد.

وی با اشاره به موارد استفاده پودر تخم مرغ ادامه می دهد: پودر کامل تخم مرغ در تولید کیک، کلوچه، بیسکویت، ماکارونی، سس، فرآورده های گوشتی و صنعت گزسازی و شکلات و حلوا ارده استفاده می شود.

این تولیدکننده، نامرغوب بودن تخم مرغ ها، آلودگی در پوسته تخم مرغ و آغشتگی آن به فضله مگس، مرغ و…، کیفیت پایین تخم مرغ ها به دلیل تغذیه نادرست مرغ و نوسان قیمت تخم مرغ را از مهم ترین مشکلات واحدهای تولیدی پودر تخم مرغ عنوان کرد و می افزاید: با توجه به اینکه تخم مرغ بعد از شیر مادر دومین ماده غذایی کامل محسوب می شود فعالیت چنین واحدهای تولیدی، به عنوان صنایع تبدیلی تخم مرغ، سوپاپ اطمینانی برای مرغداران تولیدکننده تخم مرغ در سطح کشور است.

همچنین سعید نقدیان، یکی از فعالان این حوزه می گوید: عدم ثبات قیمت تخم مرغ در بازار تهران حتی در طول یک هفته،  موجب شده صنعتگران به انواع پاستوریزه و پودری آن روی آورند. یکی از دغدغه های فعالان حوزه صنایع غذایی این است که مایع پاستوریزه یا پودر تخم مرغ نسبت به تخم مرغ تازه کیفیت یکسانی دارد یا خیر.

شایان توجه است که بدانیم در رابطه با فرآوری مواد غذایی انتخاب دستگاه های اجرایی و نحوه عملکرد کارکنان بیشترین تاثیر را بر کیفیت محصول نهایی می گذارد. پس به طور کلی نه می توان گفت کیفیت یکسانی بین تخم مرغ تازه و انواع فرآوری شده آن وجود دارد و نه می توان گفت تفاوت چشمگیری موجود است بلکه نحوه فرآوری تعیین  و تضمین کننده کیفیت است.

سرمایه اولیه

احداث یک واحد پودر سفیده تخم مرغ با ظرفیت اسمی معادل ۳۰۰ تن در سال و پودر زرده تخم مرغ با ظرفیت اسمی معادل ۷۰۰ تن در سال به سرمایه ای حدود ۱۵ میلیارد تومان نیاز دارد. تجهیزات و ماشین آلات مورد استفاده در این صنعت به طور کامل از خارج وارد می شود. قیمت هریک از دستگاه های مختلف این حوزه،  مثل تخم مرغ شکن،  سورتینگ و  درایر بالای یک میلیارد تومان است.

برای شروع کار شما به یک فضای ۴هزارمتری و ۵۰نفر نیروی کار نیاز دارید. البته باید در نظر داشته باشید که ماده اولیه این صنعت که همان تخم مرغ است در هر فصلی قیمتی متفاوت دارد و شما باید در فصل ارزان این محصول اقدام به خرید تناژی آن کنید. هزینه خرید این ماده اولیه که تماما از داخل کشور تامین می شود نیز جزو هزینه ها و سرمایه اولیه محسوب می شود.

مجوز و فرصت ها

با توجه به جایگاه صنایع تبدیلی کشاورزی و تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر و ماندگاری بیشتر، تولید پودر تخم مرغ از این جهت که دارای مصارف متعددی است از توجیه اقتصادی خوبی برخوردار است. همچنین در حال حاضر اکثر صنایعی که از تخم مرغ استفاده می کنند چنانچه ملزم به رعایت مسائل و استانداردهای بهداشتی شوند ناگزیر به جایگزینی پودر تخم مرغ مبادرت خواهند کرد.

از سوی دیگر، با در نظر گرفتن سند چشم انداز ۲۰ساله و جایگاه صادرات غیر نفتی، صادرات محصولات غذایی و به تبع آن صادرات این محصول نیز اهمیت خواهد یافت. گفتنی است برای دریافت مجوز فعالیت در این حوزه باید به سازمان وزارت و صنایع مراجعه کنید، ضمن اینکه در نظر داشته  باشید در این حوزه هیچ گونه اتحادیه و انجمنی فعالیت نمی کند.