اداره دامپزشکی سرخه

به گزارش خبرنگار ایانا، استفاده از دام‌های برتر به منظور افزایش توان تولیدی دام‌های بومی، سال‌هاست که در کشور پی‌گیری ‌و اجراء می‌شود. از آنجایی که اصلاح نژاد و ایجاد تغییرات ژنتیکی از طریق حیوان نر به‌دلیل توان تولیدمثلی بالا و به ویژه با استفاده از تلقیح مصنوعی سریع‌تر، گسترده‌تر و بسیار ارزان‌تر انجام می‌گیرد، لازم است در این بخش تلاش قابل توجهی جهت  تامین دام‌های نر جهت استفاده در مراکز اسپرم گیری و تلقیح مصنوعی با استفاده از نرهای موجود در گله‌های مردمی انجام شود؛ گله‌هایی که به عنوان پشتیبان محسوب می‌شوند.

آمیخته گری همزمان با شروع فعالیت‌های تلقیح مصنوعی در کشور گسترش یافته و استفاده از اسپرم نژادهای اصیل در مناطق روستایی کشور و حتی استفاده از نرهای اصیل در مناطق پراکنش دام‌های بومی، موجب آمیخته‌گری‌های بی‌رویه در کشور شده است. به این ترتیب حفظ مقاومت‌، قابلیت انطباق با شرایط محیطی و استفاده بهینه از منابع غذایی هر منطقه در درجه دوم اهمیت قرار گرفت و یا اصلاً به آن توجه نشد. بنابراین ذخایر دام‌های بومی شاخص، فقط در حد ذخیره اسپرم و جنین پیگیری می‌شود.

از آنجایی که ژن صفات مختلف این دام‌ها با توجه به شرایط محیطی تغییر پذیر بوده و با روش‌های تلاقی‌های بک کراس نمی‌توان به آن نتیجه مطلوب رسید، به همین دلیل حفظ این نژادها به صورت دام زنده ضروری است.

استفاده هر چه بیشتر از مواد ژنتیکی نر و ماده دام‌های بومی شاخص و برتر در گله‌های مردمی (پشتیبان) و تکثیر آن ها، جلوگیری از هم خونی‌های به وجود آمده در ایستگاه‌های پشتیبانی، اجرای هرچه بهتر چرخه هسته‌های باز اصلاح نژادی، تولید دام  برتر جهت استفاده در ایستگاه‌های تولید اسپرم و گسترش و تامین این تکنولوژی در سطح ملی و اشتغال از مهم‌ترین اقداماتی است که از طرف معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی پیگیری می‌شود.

البته برای ارتقای ژنتیکی گاومیش‌های موجود، اقدامات موثری از طرف معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است. تاکنون ۱۰ هزار دز اسپرم و ۳۶ دز جنین گاومیش (درراستای تامین دام مولد برتر اصلاح شده برای ایستگاه‌های تولید کننده اسپرم) وارد شده که هدف‌های ویژه‌ای را دنبال می‌کند.

ایجاد بستر لازم جهت راه اندازی و تشکیل واحدهای مزرعه‌ای نیمه صنعتی و صنعتی مطابق اهداف برنامه ششم توسعه، افزایش سطح راندمان باروری تلقیح مصنوعی با توجه به مشکلات باروری اسپرم‌های داخلی، افزایش روند ژنتیکی صفات اقتصادی (شیر، چربی، پروتئین، ماندگاری و...) و افزایش بهره وری و در نتیجه افزایش سطح درآمد پرورش دهندگان، بهبود صفات عملکردی در گاومیش نظیر صفات رفتاری، آسان دوشی و زایش آسان و نیز تامین دام نر اصلاح شده جهت ایستگاه‌های تولید کننده اسپرم از جمله اهداف در نظر گرفته شده برای ارتقای تولیدات حاصل از گاومیش است.

در همین راستا طبق آمارهای معاومت امور دام وزارت جهاد کشاورزی، در سال ۹۲ میزان تولید اسپرم حاصل از گاومیش در کشور حدود هشت هزار دز برآورد می‌شود که این عدد در سال ۹۵ با ۷۵ درصد افزایش به ۱۴ هزار دز رسید.

مقایسه تولید اسپرم گاومیش در سال‌های ۹۲ و ۹۵