اداره دامپزشکی سرخه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد ویژه  توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، به طور کلی خالص‌سازی پروتئین‌ها شامل مجموعه‌ای از مراحل به هم پیوسته به منظور جدا کردن یک پروتئین منفرد از یک مخلوط پیچیده‌ پروتئینی است. روش‌های کنونی تخلیص پروتئین‌ها چندان کارآمد نبوده و بسیار پرهزینه و زمان‌گیر است.

به طور کلی بازده پایین و خلوص نامناسب محصول از جمله معایب این روش‌هاست. از سوی دیگر غالب این روش‌ها را در خالص کردن مقادیر کم مایعات حاوی پروتئین مورد نظر نمی‌توان استفاده کرد؛ چراکه سبب از دست رفتن پروتئین‌ها در حین فرایند می‌شود. این امر، به ویژه برای پروتئین‌هایی که سطح بیان آن‌ها کم است، یک عیب محسوب می‌شود.

از این‌رو طراحی روش‌های نوین در راستای دستیابی به بازده بالاتر، افزایش سرعت و کاهش هزینه‌های خالص سازی پروتئین‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.

به گفته‌ پروفسور حسین نعیمی،مجری طرح روش‌های مبتنی بر نانوذرات مغناطیسی در تخلیص سلول‌ها و پروتئین‌ها یکی از پرکاربردترین روش‌های تخلیص است که از کاربری بالایی نیز برخوردار است. به همین منظور در این پژوهش، یک روش ساده و ارزان قیمت برای تهیه دو ساختار نانو مغناطیسی به منظور خالص سازی نوعی پروتئین (پروتئین نوترکیب A ) به عنوان یک مدل از پروتئین‌های نوترکیب حاوی دم هیستیدینی استفاده شده است.

نعیمی اظهار داشت: بستر مغناطیسی طراحی شده که با استفاده از مواد ارزان قیمت سنتز شده بود، قادر به تخلیص پروتیئن با راندمان و خلوص بالاست و فرایند تخلیص به کمک آن در زمان کوتاهی انجام می‌شود.

وی ادامه داد: ساخت آسان و کم هزینه‌ این نانوساختار و گزینش پذیری و ظرفیت بالا از دیگر مزایای نانوجاذب‌های مغناطیسی است. علاوه بر این بستر مغناطیسی طراحی شده قابلیت بازیابی و استفاده‌ مجدد در فرایند تخلیص را دارد.

نعیمی تأکید کرد: اهمیت این طرح در این است که با بررسی ساختار سه بعدی پروتئین‌ها و شناسایی جایگاه عملکردی آن‌ها، راه برای تولید و طراحی داروهای نوترکیب، واکسن‌ها و درمان بیماری‌ها هموار خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به فرایند مؤثر و کارآمد تخلیص پروتئین‌ها با استفاده از روش پیشنهادی در این پروژه، امکان تجاری سازی این محصول در صورت تکمیل مطالعات وجود خواهد داشت. همچنین از آنجا که کلیه‌ی مراحل این فناوری بومی است، امکان استفاده از آن در کلیه مراکز پژوهشی و بیوتکنولوژی کشور وجود دارد.

وی تاکید داشت: خالص سازی پروتئین‌ها، جایگاه ویژه‌ای در ساخت داروهای نوترکیب و واکسن‌ها و درمان بیماری‌ها دارند.

این تحقیقات از تلاش‌های زهرا رشید- دانشجوی دکترای دانشگاه کاشان- و پروفسور حسین نعیمی- عضو هیأت علمی این دانشگاه- و همکارانشان حاصل شده است. نتایج این کار در مجله‌ Journal of Chromatography A با ضریب تأثیر ۳/۹۲۶ (جلد ۱۴۹۰، سال ۲۰۱۷، صفحات ۴۷ تا ۵۳) منتشر شده است.